کتاب صوتی-سنگریزه‌های بدون اسم
کتاب صوتی-سنگریزه‌های بدون اسم؛ با صدای نینا هرندی‌زاده مروج ادبیات کودک و نوجوان [audio mp3="http://hlpr.ir/wp-content/uploads/2025/11/سنگریزه.mp3"][/audio]
کتاب صوتی-ماهی سیاه کوچولو
با صدای سمیرا میهن‌خواه, قصه‌گو و مروج ادبیات کودک و نوجوان [audio mp3="http://hlpr.ir/wp-content/uploads/2025/11/ماهی-سیاه.mp3"][/audio]
کتاب-صوتی-جهان مال من است
با صدای ایوب موحدی‌پور بنیانگذار خانه کتابدار [audio mp3="http://hlpr.ir/wp-content/uploads/2025/11/این-جهان.mp3"][/audio]
اخبار
كتابخواني و تقويت بردباري افراد در كرونا
ندا موحدی پور: هفته‌ی پیش دوست خوبم آقای پیمان سمندری و خانم تفرشی، مدیر کتابخانه موزه ملک، دعوت کردند در سلسله نشست‌های خانه کتاب که به مناسبت هفته کتاب برگزار می‌شود، با موضوع ” تاثیر کتاب و کتابخوانی بر تقویت توان بردباری افراد جامعه در شرایط کرونا” صحبتی داشته باشم. از لطف ایشان سپاسگزارم. این نشست، روز یکشنبه ۲۵ آبان (به صورت مجازی) برگزار شد و گزارش آن در سایت ایبنا با كليك بر اينجا قابل دسترسي است. بخش کوتاهی از بحثی که مطرح کرده بودم در گزارش ایبنا منعکس شده است. از این رو سعی کردم در این نوشته، چالش فکری‌ام را با شما در میان بگذارم.
در اولین برخورد با عنوان این نشست، واژه‌ی “بردباری” به شدت ذهن مرا درگیر کرد. بردباری در این شرایط، مفهومی چندان روشن و واضح نیست که این فهم روشن، محور اصلی در نظر گرفته شود و بر آن اساس با کتاب و کتابخوانی ارتباط پیدا کند و قوت بگیرد. آنچه از بردباری به ذهن متبادر می شود و یا در متون روانشناسی آمده است، مضامین این چنینی دارد:
?تحمل فردی، خویشتن داری، تنظیم هیجانات
?خودکنترلی، ظرفیت کنترل وضعیت و تدبیر در تصمیم گیری
?تاب آوری (Resiliency)، بازگشت به عقب، ظرفیت بازگشتن از دشواری و توانایی در ترمیم خویش
وضعیتی را که اکنون در آن زندگی می کنیم مرور می‌کنم:
– افرادی را که برای نفس کشیدن و زندگی روزانه دنبال داروهایی که نیستند، می‌دوند.
– کودکانی که در خانه حبس شده‌اند.
– سالمندان و گروه‌های ویژه‌ای که با تکنولوژی‌های جدید و رسانه‌ها نمی‌توانند ارتباط برقرار کنند.
– افراد دورکاری که چندین ماه است در خانه هستند و از تنهایی و کاهش ارتباطات اجتماعی رنج می‌برند.
– افرادی که نوع و شیوه کاری‌شان به طور کامل تغییر کرده است و … همه و همه نشان می‌دهند که بسیاری از امکان‌های پیشین ناممکن شده‌اند.
وقتی به این کنده شدن اجزای چیزها از یکدیگر توجه می‌کنم، به این نقطه می‌رسم که تعاریف بردباری آن چنان قوامی ندارد تا بر آن تکیه کنم. به عبارت دیگر، ظرفیت مفهوم بردباری نیز در برابر آنچه باید بردبار باشد، نامعتبر شده است. در چنین وضعیتی بردباری چیزی شبیه به بردن بار و تحمل باراضافه‌ای است که تا آستانه‌ی تغییر شکل می‌رود، ولی مانند ویژگی کش‌سانی به وضعیت پیشین خود برمی‌گردد. در این حالت، نجات بخش بودنِ بردباری، آنچه خوانده می‌شود را به آنچه باید آرام کند و مهارت صبر کردن تقلیل می‌دهد. متون را بی‌رمق می‌کند، مگر این که بارقه‌ای از تحمل در آن مشاهده شود. متون بدیهی فرض می‌شوند، زیرا در آنها دنبال ذره‌ای امید می‌گردیم تا مطمئن شویم نیکی پیروز است یا سپیدی خواهد آمد و …
دنبال میانجی‌ای می‌گشتم تا آنچه را که می‌خواست وضعیت فعلی را با بردباری به وضعیت بعدی برساند، بشکافد. آن میانجی نمی‌توانست بردباری باشد، چون وضعیت بعدی به شکل نوعی دگردیسی، با تحمل، همان وضعیت فعلی باقی می‌ماند. این میانجی را همان ادراک از وضعیت فعلی پررنگ کرد. این که فاجعه ای رخ داده است و همه به گونه ای فلج شده ایم.
درکِ این استیصال و واقع شدن در رویدادی که هر روز می‌کَنَد و می‌گُسلد، راه به دگردیسی می‌برد. این طور نیست که چون فاجعه‌ای رخ داده است پس فرصت تغییر داریم. بلکه برعکس، فاجعه وجود دارد و در واقع، فاجعه از آغاز وجود داشته است برای تولد دوباره و برای دگردیسی. با درک این گسست، کتاب و کتاب خوانی را “ادبیات” تعبیر می کنم. آن جا که دیگر اسطوره‌های خود را هم نمی‌فهمیم. ادبیات از اینجا آغاز می‌شود. “ادبیات می‌شود تلاشی برای خلق از نقطه‌ای که حتی ما دیگر نمی‌دانیم چطور اسطوره‌ها را تخیل کنیم یا آنها را باز تولید کنیم.” در درک چنین استیصالی است که آنچه از ادبیات می خواهیم و شیوه‌ی مواجهه با آن تغییر می‌کند. اینجا دیگر مسئله، تاثیر و نقش کتاب و کتابخوانی در بردباری نیست. بلکه مسئله این است که چطور درک از فاجعه سبب می‌شود دست از سربه راه کردن ادبیات برداریم؟
در پسِ بازی با بردباری، فاجعه و ادبیات، به متن و خواننده امکان تلاقیِ فعال و کشف داده می‌شود. اینجا دیگر کتابدار نمی‌تواند در برابر پرسش “چه کتابی برای ترس، نگرانی، موفق شدن، گذر از بحران، خودیابی و … دارید؟” خود را در مقام پیشنهاد دهنده ی کتاب ببیند. بلکه مدام متون را به محک می‌گذارد و در گشوده شدن امکان‌های تجربیِ متن مداخله می‌کند.
فاجعه دردناک است و با این نگاه، آنچه در این روزها ضرورت دارد تقویت بردباری نیست، بلکه همراهی در روند گسست و دگردیسی ِ فردی و اجتماعی است تا تلاقی آزادِ متن-خواننده توانِ کنشیِ نابِ خود را تولید کند.
نظرات شما